Ընձուղտը,Պեղոն, մեկ էլ ես

Ես գարնանային արձակուրդներին  կարդացի «Ընձուխտը, պեղոն,մեկ էլ ես» գիրքը շատ իմաստուն գիրք է,ինձ շատ դուր եկավ, խորհուրդ կտամ դուք էլ  կարդաք ։

Գրքի հիմնական միտքը.

Եթե լավ բաների մասին մտածես միշտ այդ լավ մտքերը կիրականանան։

(Ինքնաստուգում) 22.03.2023.Թ․

  1. Բառերից անջատի´ր նախածանցները:

Վեր+հանել, դժ+բախտ, ան+հնար, չ+կամ, չ+գալ, դժ+գոհ, ան+հեռատես, արտա+բյուջե, ներ+մուծել:

  1. Պարզ բառերին ածանցներ կամ արմատներ ավելացրո´ւ և ստացի´ր բաղադրյալ(բարդ և ածանցավոր) բառեր:

Շուն- շնիկ, գինի-գինետուն, բույս-բուսակեր, հույս-անհույս, լույս-լուսամփոփ, տարի-տարեդարձ, օր-օրացույց

3. Բառերը բաժանի´ր արմատների, ածանցների: Չմոռանա´ս հոդակապը:

Օրինակ՝ մարդակեր -մարդ+ա+կեր

Դասացուցակ-դաս+ա+ցուցակ

չտես-չ+տես

մարդակեր-մարդ+ա+կեր

յուղոտ-յուղ+ոտ

հացաման-հաց+աման

ամանեղեն-աման+եղեն

լուսավոր-լուս+ավոր

լուսամուտ-լուս+ա+մուտ

անտեսանելի-ան+տեսանելի

խոշորացույց-խոշոր+ա+ցույց

ցուցամատ-ցույց+ա+մատ

դռնակ-դռն+ակ

լավություն- լավ+ություն

անհոգնել-ան+հոգնել

դժգոհ-դժ+գոհ

քարոտ-քար+ոտ

պարսկուհի-պարսիկ+ուհի

հայուհի-հայ+ուհի

Վրաստան-Վրա+ստան

4․ Ա խմբի բառերին միացրո´ւ Բ խմբի ածանցները և ստացի´ր նոր բառեր:

Ա. խմորեղեն, Հայաստան, Հնդկուհի, անհաշտ, դժգոհ, գարնանային

Բ. Եղեն, ան(նախածանց), դժ(նախածանց), ային, ստան, ուհի

5․ Բառերը բաժանի՛ր երեք խմբի՝ գոյականների, ածականների և բայերի:

Գոյական -աշխատանք,հիշողություն, մազեր,գեղեցկություն, գրիչ,ուսուցիչ, Աշխեն,խոսք,վազք,սեղան, Երևան, անտառ,  տնտեսուհի,

Ածականներ- բարեսիրտ, գեղեցիկ, մեղմ, ազնիվ, դյութական, անսիրտ,հաճելի

Բայ-Աշխատում է,խոսել,վազեց, կխոսեմ,գոռում էին,   մեծացավ, վերադառնալ,

Մայրենի

Գրի՛ր վարժությունները։

1. Ա և Բ խմբի բառերի տարբերությունը գտի´ր՝ ուշադրություն դարձնելով դրանց սկզբնատառերի գրությանը: Ո՞ր գոյականներն են հասարակ և որո՞նք՝ հատուկ:

Ա. Հայր, տղամարդ, տղա, ուսուցիչ, վարիչ, վարչապետ, անգլիացի, պարսիկ, կին, տատ, իտալուհի, բժշկուհի,քար, վարդ, երկաթ, առյուծ, արջ:

Բ. Նաիրա, Արմեն Տիգրանյան, Տիգրան Մեծ, Չալանկ, Մարան, Աֆրիկա (մայր ցամաք), Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ (պետություն), Սևան, Արաքս, Նիագարա (ջրվեժ):

Ա-հասարակ

Բ-հատուկ

Հատուկ գոյականները գրվում են մեծատառով։ Օրինակ՝ Աննա։

Հասարակ գոյականները մեծատառով  չեն գրվում։ Օրինակ՝ ուսուցիչ։

2․ 1-ին վարժության միջից դուրս գրիր 5 անձ ցույց տվող, 5 իր ցույց տվող գոյականներ։

Նաիրա, Արմեն, Տիգրան, Չալանք, Մարան։

Քար, վարդ, երկաթ, առյուծ, արջ:

3. Կետերի փոխարեն պահանջվող մեծատառը կամ փոքրատառը գրի´ր:

Նրա պապը սասունցի էր ու շատ էր պատմում սասունցիների մասին; Ուզում էր նմանվել Սասունցի Դավթին: էպոսի վերջին հերոսը Փոքր Մհերն է: Գրքի հերոսը մի փոքր տղա է: «Սասունցի Դավիթ» էպոսում հիշատակվում է Պղնձե քաղաքը: Գտածը պղնձե մատանի էր: Կիրակոս Գանձակեցու պատմության մեջ հանդիպում է Պղնձահանք կոչվող վանքը: Ես վստահ եմ, որ Գանձասար լեռը դեռ կարդարացնի իր հպարտ անունը: Ինչե՜ր ասես չկային՝ ոսկե անոթներ ու արձանիկներ, թանկարժեք զարդեր. դա մի իսկական գանձասար էր: Պետրոս Առաջինը հովանավորում էր գիտությունն ու արվեստը: Պետրոսն առաջինը հասավ կայանին: Ալեքսանդր Մակեդոնացին գիտեր ամեն մի իրավիճակից դուրս գալու ձևը:

4. Ա և Բ խմբի բառերի տարբերությունը գտի՛ր և լրացրո՛ւ տրված նախադասությունը:

Ա. Երեխա, գրող, նավաստի, գերմանաց, խոհարարուհի, Արտակ, հայ, մարզիկ, նախագահ, նախարար:

Բ. Ծով, ձուկ, երկաթ, պայուսակ, այծ, փիղ. տուփ, խնձոր, սառույց, շուն, կատու, գրիչ, սեղան: Գոյականները բաժանվում են երկու խմբի՝ նյութական և վերացական գոյականներ։

5. Նախադասությունը լրացրո՛ւ տրված հարցին պատասխանող գոյականներով:

Սիտը  մռմռում էր. երևի նեղացրել էին:

Արինան  նվնվում էր. երևի նեղացրել էին:

Գոռը ցատկեց ցանկապատից դուրս:

Առյուծը ցատկեց ցանկապատից ղուրս:

Կատուն ճանկռել է տատիկի ձեռքը:

Երեխան ճանկռել է տատիկի ձեռքը:

Մարտի 17

  1. Բառերը բաժանի՛ր երկու խմբի՝ գոյականների և ածականների:

Կաղնի, հայտնի, մեծ, կանաչ, աղջիկ, գետ, բուք, բարի, տգեղ, ճշմարտություն, անտուն, բարկացկոտ, Գայանե, տուն, կատու, գունավոր, կաղամբ, հեռուստացույց, խակ, Հայաստան, հետաքրքիր, վարդ, Վարդուհի, փշոտ, լիճ, ալիք, հզոր, բարձր, մարտ, մարտակառք, կառապան, հմուտ, մարտական, եռանիվ, հեծանիվ, ալ, պատմություն, պատմական, թռչուն, թռիչք, խիզախ, բարի, բարեկամական, շքեղ, գարուն, գարնանային, արևոտ, արև, երկար:

Գոյական

Կաղնի,աղջիկ,գետ,բուք,ճշմարտություն,Գայանե,կատու,կաղամբ,հեռուստացույց,Հայաստան,վարդ,

Վարդուհի,լիճ,մարտ,մարտակարք,կառապան,հեծանիվ,պատմություն,թռչուն,թռիչք,բարեկամական,գարուն,արև։

2. Ա և Բ խմբի բառերի իմաստների տարբերությունը բացատրի´ր: Ինչպե՞ս են կոչվում այդ բաոերը:

Ա Բ

Մեծ — մեծանալ

բարձր — բարձրանալ

չոր — չորանալ

չար — չարանալ

Ա տառի բոլոր բառերը գոյական են իսկ Բ տառի բոլոր բառերը  բայեր էին։

3. Տրված զույգ նախադասությունների մեջ ընդգծված բառերի տարբերությունը բացատրի´ր:

կանաչ   ածական                                          կանաչավուն   բայ

Սարի լանջը կանաչ խոտով է ծածկված: Լանջի խոտն արդեն կանաչում է:

ուղիղ  ածական                                    ուղղի´ր     բայ

Ի՞նչ պատկեր. ուղիղ գիծ է ստացվել: Գիծն ուղղի´ր, որ պատկերը ճիշտ ստացվի:

բարի ածական                                                       բարիացավ բայ

Այդ քաղաքում մի բարի հսկա էր ապրում: Հսկան բարիացավ ու երեխաներին այգի

հրավիրևց:

գեղեցիկ  ածական                                                         գեղեցկանում բայ

Աղջիկը շատ գեղեցիկ էր ու քայլում էր նազ անելով: Աղջիկը գեղեցկանում էր օր օրի:

գոռոզ ածական                                                                              գոռոզանում բայ

Գոռոզ արքան հրամայեց բարձր ժայռի վրա քանդակել իրեն: Արքան գոռոզանում էր իր արած գործով ու հաղթանակներով:

4. Տրված բառերը երեք խմբի բաժանի՛ր և դրանց տարբերությունը բացատրի´ր:

 

Գոյական  շնչավոր կամ անշունչ առարկա

Ծաղիկ, ժամացույց,ջուր,սար,մարդ,նավաստի, ինքնաթիռ,առվակ,երեխա, հատիկ, օձ,թիթեռ,գարուն, նավակ,պահակ։

Ածական  գոյականի նկարագիրը

Ջինջ,բուրավետ,մեծ,ջրոտ,ուրախ,ծաղկավետ,մաքուր,ճկուն,սև,պայծառ, ոսկեզոծ,երկաթյա։

Բայ  գործողություն

Վազել,թրթռալ, թիավարել, ջրել,  գնալ, հրաշալի,  լողալ, վազվզել,    սողալ, իջնել, ամպ, բացվել, չխկչխկալ,  գոռգոռալ, բարձրանալ սպիտակ,   զաղտնի, պահել, ոսկեզօծել:

Քամու բնութագրիչները: Քամու ուժի օգտագործումը

Քամու բնութագրիչները: Քամու ուժի օգտագործումը

Հարցեր և առաջադրանքներ

Ի՞նչ բնութագրիչներ ունի քամին:

Քամու բնութագրիչներից կարևոր են քա­մու ուղղությունը, արագությունը և ուժը:

Ի՞նչ սարքով և ինչպե՞ս են որոշում քամու ուղղությունը:

Օդերևութաբանական կայաններում տեղադրված հողմացույց կոչվող սարքով որոշում են քամու ուղղությունը և ուժը:

Ինչի՞ց է կախված քամու ուժը, ի՞նչ միավորով են չափում:

Քամու ուժը կախված է իր արագությունից: Քամու ուժը չափում են բալերով՝ 0-ից մինչև 12 բալ:

Ի՞նչ սարքով են չափում քամու արագությունը, ո՞րն է չափման միավորը:

Քամու արագությունը որոշում են հողմաչափ կոչվող սարքով: Քամու արագությունը չափում են բալերով։


Ի՞նչ նպատակներով է օգտագործվում քամու ուժը:

Քամու ուժի օգտագործման առա­ջին՝ պարզագույն միջոցը եղել է առագաստը, որի օգնությամբ մարդը հազա­րամյակներ շարունակ օվկիանոսում փո­խադրել է բեռներ ու մարդկանց:

English

 

ex. 1

2) next to

3) in front of

4) on

5) under

ex. 2

2) Paul

3) Khalid

4) Carlos

5) Elisha

6) Rose

ex. 3

 

2) next to

3) on

4) on

5) on

6) behind

7) under

8) above

ex. 2

 

2) under

3) on

4) between

5) behind

6) on

2 at midnight

3 in April

4 on April 2

5 at a quarter past six

6 at noon

7 in 1998

8 in spring

9 at night

10 on February 8th

11 on Saturday night

12 on Monday

2

a) in May

3

c) in October

4

a) on July 4th

2

Roy has lunch before he goes to washes the dishes.

Roy washes the dishes after he has lunch.

3

Alice has a shower before she gets dressed.

Alice gets dressed after she has a shower.

4

I watch TV before I go to bed.

I go to bed after I watch TV.

5

My mother cooks lunch before she goes to work.

My mother goes to work after she cooks lunch.

2) in

3) at

4) at

5) at

6) at

7) on

8) on

10 փաստ Եղիշե Չարենցի մասին

1.Հայրը գումար էր տվել Չարենցին նոր կոշիկ գնելու համար,նա կոշիկի փոխարեն գիրգ է գնում և երբ հայրը իմանում է,բարկանում է նրա վրա,Չարենցը ասում է՝ ՙՙԼավ է մարդ ոտքից բոբիկ լինի,քան թե խելքից՚՚

2.Չարենցը ուսուցչություն է արել,հեռավոր գյուղերից մեկում իր կամքով,որտեղ երեխաները միայն ռուսերեն և թուրքերեն էին խոսում:

3.1920-26թթ-եղել է Բոլշևկիյան կուսակցության անդամ , համարվելով կարմիր բանաստեղծ:

4.Գյուղում աշխատելու ընդացքում Կարինե Քոթանճյանից ստնում է մի նամակ,որտեղ գրված էր ,որ Նիկոլ Աղբալյանը նկատել է իր գործերը և կանչում է Երևան:

5.Երբ կինը մեկնում  է Պետերբուրգ ուսումը շարունակելու և բուժվելու նպատակով,Չարենցը սիրահարվում է Մարիաննային և բազում անգամ մերժվելուց հետո, սպանության փորձ է կատարում,արժանանալով 3 տարվա ազատազրկման:

6.Կնոջ մահից հետո՝ Եղիշեն հոգեկան խանգարումներ է ձեռք բերում:

7.Մորֆիից կաղվածություն ձեռք բերեց ,վիրահատությունից հետո , որպես հանգստացնող ներարկվող մորֆին նստանալիս:

8.1931 թ. ամուսնացել է երկրորդ անգամ Իզաբելայի հետ և ունեցել երկու դուստր:

9.Երկրորդ անգամ ձեռբակալվել է 1937թթ.

10.Բանտից նամակ գրելու նպատակով,Չարենցը իր վերնաշապիկի վրա գրոմ է ՙՙԻզաբելա,լավ նայիր երեխաներին,փրկիր ձեռագրերս  ու վստահիր միայն Ռեգինային՚՚ և կինը փոխանցում է ձեռագրերը Ռեգինային,ով էլ փրկում է դրանք:

Գործնական քերականություն

136.Կետերը փոխարինի՛ր ձ, ծ կամ ց տառերով:

Փորջ, հարցում, բարձունք, ուրձ, լացակումաց, ընթերցել, քաղցրություն, լռակյաց, հանդիպակաց, լվացք, գնացք, նստվածք, նրբանցք:

139. Կետերը փոխարինի´ր ղ կամ խ տառերով:

Խրոխտ, թուղթ, խեղդել, ծախսել, կմախք, աղբյուր, պղտոր, դժոխք, դրախտ, զմրուխտյա, եղբայր, անվախճան, ողկույզ, մղկտալ, տախտակ, թախտ, աղտոտել:

144. Կետերի փոխարեն գրի´ր տրված բառերից մեկը:

Նստելու համար մի հարթ տեղ եմ փնտրում: (հարդ, հարթ) Քամին ամբողջ հարդը բարձրացրել ու պտտում էր օդում: (հարդ, հարթ) Տարբեր ախտեր քայքայել էին մարմինը: (աղտ, ախտ) Փոշիով ու աղտ էր ծածկված փողոցը: (աղտ, ախտ) Մի ուղտ քարավանից առանձնացել էր: (ուղտ, ուխտ) Քո արած ուխտ թանկ է բոլորիս համար: (ուղտ, ուխտ)

145. Ընդգծված բառերը փոխարինի´ր հոմանիշներով: Ընտրածդ բառերի գրությունը ճշտի´ր բառարանի օգնությամբ:

Խոսքս մի՛ ընդհատիր:

Մինչև ե՞րբ պիտի գաղտնի պահես:

Անձրևն ինչպես սկսվել էր, այնպես էլ ավարտվեց:

Օդանավի ցած գալը ոչ ոք չնկատեց:

Երեխայի նման զվարթ էին ու լիաթոք ծիծաղում: Եղնիկի հորթը մորն էր փնտրում:

147. Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ և բառարանով ստուգի՛ր ճի՞շտ ես գրել:

Վերևում՝ համարյա երկնքի տակ, ծնվեցին ջրի կաթիլները: Նրանք լեռների բարձրից, հողի միջից դուրս եկան ու, լույսն իրենց մեջ, ցնծության թիթեռն իրենց վրա, կմկմալով իջան ցած: Լեռն ի վար, ծառերի կողքերով, թփերի արանքներով, զարմանազան խատուտիկ խճաքարերի վրայով գալիս էին կաթիլները: -Ինչքա՜ն քաղցր եք,- ասում էին նրանց մամուռները: