Ռաֆայել

Հայ ժողովրդի պայքարը անկախության պահպանման համար: I դարի առաջին կեսին Հայաստանում գահակալական լուրջ պայքար էր ծավալվել:

Վերջին Արտաշեսյանների օրոք Հռոմեական կայսրությունը ուժեղացրել էր ճնշումը Հայաստանի վրա: 2 թ. Օգոստոս կայսեր թոռան` Գայոս Կեսարի գլխավորած բանակը, ներխուժելով Հայաստան, շարժվեց դեպի երկրի խորքը: Հասնելով Արշարունյաց գավառը` հռոմեացիները պաշարում են Արտագերս բերդը: Հայ պաշտպանները հերոսաբար դիմադրում են հռոմեական լեգեոններին:

Հռոմեական հրամանատարին՝ վերացնելու նպատակով հայ բերդապահ Ադդոնը դիմում է ռազմական խորամանկության: Բանակցությունների պատրվակով նա ժամանում է հռոմեական ճամբար և Գայոս Կեսարի հետ հանդիպման ընթացքում դաշույնով ծանր վիրավորում նրան: Գայոսի թիկնապահների հետ մենամարտում Ադդոնը հերոսաբար զոհվում է, իսկ Արտագերսի պաշտպանները շարունակում են դիմադրությունը:

Արտաշեսյանների արքայատոհմից հետո Արտաշատում գահակալած թագավորներից առավել նշանավորը Զենոնն էր (18-34 թթ.)։

Նրա թագավորության տարիները խաղաղ էին, և հայ ժողովուրդը նրան սիրով կոչում էր Զենոն-Արտաշես: Նրա մահից հետո Արտաշատում գահակալում են Պարթևստանի և Հռոմի դրածո թագավորները:

Քրիստոսի տասներկու աշակերտներից Թադեոս և Բարդուղիմեոս առաքյալները Հայաստանում հանդիպում են Արտաշատի մոտ՝ Օթեաց խաչ վայրում: Նրանց քարոզչությամբ հիմնվում է Հայ առաքելական եկեղեցին:

1. Ի՞նչ է բնութագրում ջերմաստիճանը։
   Ջերմաստիճանը բնութագրում է մարմնի տաքացվածության աստիճանը։
2. Ե՞րբ են մարմինները ջերմային հավասարակշռության վիճակում։
   Օրինակ ՝ երբ տաք և սառը մարմինները հպվում են իրար, դրանից հետո նրանք ջերմային հավասարակշռության վիճակում են, այսինքն նրանց ջերմությունները հավասարվում են։
3. Ջերմաչափների ի՞նչ տեսակներ գիտեք։
   Ջերմաչափները լինում են մետաղական, հեղուկային, էլեկտրական։
4. Ի՞նչպես պետք է օգտվել բժշկական ջերմաչափից։
   Պետք է դնել այն թևի տակ և սպասել հինգ րոպե։ Եթե ուզում ենք նորից չափել ջերմությունը, պետք է թափահարել ջերմաչափը։
5. Ի՞նչ ջերմային երևույթներ գիտեք:
   Հալում, պնդացում, եռում, գոլորշացում։
6. Ո՞ր երևույթներն են կոչվում հալում և պնդացում:
   Այն երևույթը, երբ մարմինը պինդ վիճակից անցնում է հեղուկ վիճակին, կոչվում է հալում, իսկ երբ մարմինը հեղուկ վիճակից անցնում է պինդ վիճակին, կոչվում է պնդացում։
7. Ո՞ր մեծությունն է կոչվում եռման ջերմաստիճան :
   Այն մեծությունը, որի ժամանակ հեղուկը եռում է։
8. Ո՞ր երևույթներն են կոչվում գոլորշացում և խտացում:
   Այն երևույթը, երբ մարմինը հեղուկ վիճակից անցնում է գազային, կոչվում է գոլորշացում, իսկ երբ մարմինը գազային վիճակից անցնում է հեղուկ վիճակին, կոչվում է խտացում։
9. Ո՞րն է Երկրի վրա ջերմային էներգիայի գլխավոր աղբյուրը.
   Արեգակն։
10. Ի՞նչ վառելանյութեր են ձեզ հայտնի:
    Տորֆ, նավթ, բնական գազ, բենզին, փայտ։
11. Ե՞րբ են մարմինները համարվում էլեկտրականացված:
    Երբ մարմինը ձեռք է բերում առարկաները ձգելու հատկությունը։
12. Ո՞ր էլեկտրական լիցքերն են անվանում դրական , և որո՞նք ՝ բացասական :
    Պրոտոնի լիցքերը դրական են, իսկ էլեկտրոնինը բացասական։
13. Ի՞նչ է էլեկտրական հոսանք:
    Հաղորդիչներով լիցքավորված մասնիկների շարժումը կոչվում է էլեկտրական հոսանք։
14. Ո՞ր նյութերն են էլեկտրականության հաղորդիչները:
    Էլեկտրականության հաղորդիչներն են գրաֆիտը, մետաղները, խոնավ հողը։
15. Ի՞նպես է առաջանում կայծակը:Ի՞նչ է որոտը:
    Տաք գոլորշու հետևանքով ամպերը իրար են բախվում և էլեկտրականանում։ Երբ նրանք բավական էլեկտրականացած են, երկրին անցնում են որոշ էլեկտրոններ ՝ ստեղծելով անցուղի, և առաջանում է կայծակը։ Օդի ընդարձակման հետևանքով առաջանում է հարվածային ալիք, և լսվում է որոտը։
16. Ի՞նչ է շանթարգելը, և ինպե՞ս է այն շինությունները պաշտպանում կայծակի հարվածից:
    Շանթարգելը մետաղյա ձող է, որը պաշտպանում է շենքը կայծակից։ Երբ կայծակը խփում է շանթարգելին։ Երբ կայծակը խփում է շանթարգելին, այն անցնում է հողի միջով չվնասելով շենքը։
17. Կայծակի ժամանակ ինչպե՞ս պետք է վարվեք,եթե հայտվել եք բաց տարածքում:
    Պետք է կքանստել ցածրադիր տեղում։
18. Ի՞նչպիսի մարմիներ են ոսպնյակները:
    Ոսպնյակները գնդաձև մակերևույթներով սահմանափակված ապակենման մարմիններն են։
19. Ոսպնյակները քա՞նի տեսակներ են լինում:
    Երկու։ Հավաքող և ցրող։
20. Բերեք մեկ օրինակ լույսի բեկման պատճառով առաջացած երևույթից:
    Մատիտը մտնցելով ջրով լի բաժակի մեջ մեզ թվում է, որ այն կոտրված է, քանի որ մատիտի սուզված մասից դուրս եկող ճառագայթները ջուր-օդ սահմանն անցնելիս բեկվում են։
21. Ո՞րքան է նորմալ աչքի լավագույն տեսողության հեռավորությունը։
    Մոտ 25սմ։
22. Թվարկե՛ք մարդու աչքի մասերը և նշե՛ք դրանց նշանակությունը։
    Մարդու աչքի մասերն են եղջերաթաղանթը, ծիածանաթաղանթը, բիբը, ակնաբյուրեղը, ակնապատյանը, ցանցաթաղանթը, տեսողական նյարդը և ապակենման մարմինը։ Բիբը կարգավորում է աչքի մեջ մտնող լույսի քանակը։ Փոխելով ակնաբյուրեղի չափը մարմինը կարող է տեսնել հեռու և մոտիկ մարմինները։
23. Ձեզ հայտնի ի՞նչ եղանակով են կարճատեսությունը շտկում։
    Կարճատեսությունը շտկում են դնելով ցրող ոսպնյակներով ակնոց։
24. Ի՞նչ է պետք անել տեսողության արատները կանխելու համար։
    Տեսողության արատները կանխելու համար պետք է պահպանել տեսողության հիգիենայի կանոնները։
25. Ի՞նչ է բջիջը։
    Բջիջը կենդանի օրգանիզմների կառուցվածքային տարրական միավորն է։
26. Որո՞նք են բջջի բաղադրության հիմնական քիմիական տարրերը։
    Բջջի բաղադրության հիմնական քիմիական տարրերն են ՝ ածխաթթու գազը, ջրածինը, թթվածինը և ազոտը։
27. Որո՞նք են բջջի հիմնական կառուցվածքային մասերը։
    Բջջի հիմնական կառուցվածքային մասերն են բջջաթաղանթը, ցիտոպլազման, կորիզը և օրգանոիդները։
28. Ի՞նչ նշանակություն ունի բջջաթաղանթը։
    Բջջաթաղանթը պաշտպանում է բջիջը միջավայրի ազդեցությունից։
29. Ի՞նչ նշանակություն ունի բջջաթաղանթը։
    Բջջաթաղանթը պաշտպանում է բջիջը միջավայրի ազդեցությունից։
30. Ի՞նչ է հյուսվածքը։
    Հյուսվածքը բջիջների այն խումբն է, որը ունի նույն ձևը, ծագումը, կատարում է նույն ֆունկցիան և իրար միացած են միջբջջային նյութով։
31. Ի՞նչ հյուսվածքներ ունեն բույսերը։
    Գոյացնող, ծածկող, փոխադրող, հիմնական, մեխանիկական։
32. Կենդանական ի՞նչ հյուսվածքներ գիտեք։
    Էպիթելային, շարակցական, մկանային և նյարդային։
33. Ո՞ր հյուսվածքն է կատարում բույսի և նրա օրգանների հենարանի դեր։
    Մեխանիկական հյուսվածքը։

1.bridge

2scuare

3.castle

4.cathdreal

5.palace

6.museum

7.bridge

Ex.2

1.temple

2.bridge

3.park

4.market

5.museum

6.church

7.mosque

8.statue

Стр. 133
12. Прочитайте список глаголов, составьте с ними предложения с существительными в винительном падеже.
читать – прочитать                                        делать – сделать
Я прочитала книгу.                              Я сделала домашнее задание.
видеть – увидеть                                            готовить – приготовить
Я увидела свою сестру.                                 Я приготовила ужин.
вспоминать – вспомнить                          строить – построить
Я вспомнила о своих планах.             Строители построили здание.
любить – полюбить                                     решать – решить
Я полюбила играть волейбол.                 Я решила задачу                    слушать – послушать                                читать – прочитать
Я послушала джаз.                                   Я хочу прочитать библию.      слышать – услышать                                изучать – изучить
Я услышала разговор мамы и папы.      Я изучила насекомых.
рисовать – нарисовать                            писать – написать
Моя сестра нарисовала натюрморт.    Я хочу написать роман.

13. Составьте словосочетания с данными глаголами. Составьте с 3-4 словосочетаниями предложения.
Вспоминать (кого? что?), покрасить (что?), встретить (кого? что?),
пригласить (кого?), нести (что?), забывать (кого? что?)

Вспоминать детство, покрасить забор, встретить новый год, пригласить подругу.
Я люблю вспоминать детство.
Нужно помочь бабушке покрасить забор на даче.
Я хочу встретить новый год с семьей.
Я хочу пригласить подругу на свой день рождения.

Стр. 136
5. Допишите предложения.
1. Дети очень любили своего … .
Дети очень любили своего папу.
2. Все по очереди крутили … .
Все по очереди крутили обруч.
3. Больной кукле необходимо дать … .
Больной кукле необходимо дать лекарство.
4. Наташе подарили … .
Наташе подарили велосипед.
5. Володя не очень любил играть … .
Володя не очень любил играть в теннис.
6. Пётр Ильич посвятил „Детский альбом” своему … .
Пётр Ильич посвятил „Детский альбом” своему племяннику.
7. Володя и во сне слышал … .
Володя и во сне слышал музыку.

6. Прочитайте предложения. Задайте вопрос к выделенным словам.
1. Кукла заболела.
Кто заболела?
Девочке подарили куклу.
Кому подарили куклу
2. Тихо звучала мелодия.
Что тихо звучала?
Мальчик играл грустную мелодию.
Что мальчик играл?
3. Коробка была большая.
Что была большая?
Утром принесли большую коробку.
Что принесли утром?
4. Папа был дома.
Кто был дома?
Вечером мы встречали папу.
Кого мы встречали вечером?
5. Дядя приехал вечером.
Кто приехал вечером?
Дети ждали дядю.
Кого ждали дети?

7. Допишите пропущенные окончания существительных.
1. Дети с нетерпением ждали дяд.. .
Дети с нетерпением ждали дядю.
2. Пётр Ильич заиграл грустную пьес.. .
Пётр Ильич заиграл грустную пьесу.
3. Под торжественный марш кукл.. отнесли в чулан.
Под торжественный марш куклу отнесли в чулан.
4. Наташе подарили новую кукл.. .
Наташе подарили новую куклу.
5. Дети получили посылк.. .
Дети получили посылки.
6. Мальчик услышал удивительную песн.. .
Мальчик услышал удивительную песню.

8. Образуйте словосочетания с существительными в винительном падеже. С некоторыми из них составьте предложения.
Образец: Подарить куклу, игрушку, картину, – На день рождения девочке подарили куклу.
Слушать (песня, музыка, сказка) – Слушать песню, музыку, сказку, Мы слушали музыку вечером. ; принести (книга, газета, коробка, сумка) – Принести книгу, газету, коробку, сумку, Я забыла принести книгу в библиотеку.;
ждать (сестра, подруга, дедушка, мама, папа, дядя) – Ждать сестру, подругу, дедушку, маму, папу, дядю, Я с нетерпением ждала маму с работы.; написать (песня, басня,
сказка) – Написать песню, басню,
сказку, Я хочу написать песню, когда вырасту.

9. Спишите. Слова из скобок поставьте в нужном падеже.
1. Света читает … (книга, газета).
Света читает книгу.
Света читает газету.
2. Анна рисует … (улица, школа).
Анна рисует улицу.
Анна рисует школу.
3. Рубен любит … (музыка, литература).
Рубен любит музыку.
Рубен любит литературу.
4. Мы слушаем … (песня, опера).
Мы слушаем песню.
Мы слушаем оперу.
5. Они изучают … (математика, география).
Они изучают математику.
Они изучают географию.

10. Спишите. Слова из скобок поставьте в нужном падеже.
1. Я вижу там машину (машина).
2. Он хорошо знает историю и математику (история и математика).
3. Мой друг изучает историю и литературу (история и литература).
4. Я люблю читать фантастику (фантастика).
5. Мой брат любит музыку (музыка).
6. Саркис слушает песню (песня).

I feel horrible, when someone chews with mouth open. I want to vomit․
I feel bad, when someone bites their nails. It’s not good.
I couldn’t care less, when someone gossips. I don’t care about them.
I feel bad, when someone licks their fingers while eating. That’s not appropriate.
I don’t care, when someone bites their lips. I don’t know why.
I feel horrible, when someone picks in his nose/teeth. It’s disgusting.
I don’t care, when someone spent too much time on the internet. It’s none of my business.
I feel bad, when someone slurps food. I really want to vomit.
I feel strange, when someone says stupid jokes. If it’s funny, I laugh.
I don’t care, when someone swears a lot. It’s none of my business.
I feel bad, when someone talks and eats popcorn loudly at the movies. It’s not good for people, who sit there.
I feel strange, when someone doesn’t hold a door for the person behind them. That person could hold the door.
I get angry about someone who is late all the time. I don’t want to wait.
I feel very angry, when someone calls me in the middle of the night. That person bothered me.
I feel angry, when someone always interrupts me while talking. I don’t like it.
I don’t care, when someone is always on their phone at dinner. It’s not my business.
I feel angry, when someone drops litter in the street. People must think about cleanliness of our planet.
I get angry about someone, who always forgets to return things.
I feel angry, when someone burps loudly.
I feel angry, when someone who talks super loud on the phone. That person could go away.